Hielklachten bij jeugdspelers

Het afgelopen jaar hebben zes kinderen - voetballend voor FC Lisse - zich met ouders gemeld bij onze fysiotherapiepraktijk Boot en Broersen met pijnklachten aan de hiel. In alle gevallen bleek het te gaan om het Sever Schinz syndroom. Omdat deze aandoening pijnlijk is en het volledige herstel vrij lang duurt, leek het ons verstandig om wat meer informatie te verstrekken over oorzaken, oplossingen en herstel van dit syndroom.

Wat is het?
Bij de ziekte van Sever Schinz is er sprake van een ontstoken hielbeen. De klachten komen meestal voor bij kinderen tussen de 7 en 12 jaar.
Deze aandoening valt onder de categorie “botontwikkelingsafwijkingen”. Tijdens de normale ontwikkeling van botten veranderen de groeischijven langzaam van kraakbeen naar bot (verbening). De groeischijven verlengen en verdikken zodat de botten in de lengte en breedte kunnen groeien. Als de botten van het been beginnen te groeien is het soms zo dat de botten sneller groeien dan de achillespees. De achillespees is dan de te kort en er zal een grote trek ontstaan ter plaatse van de aanhechting op de hiel.

Hoe wordt het vastgesteld?
De pijnklachten, de plaats van de pijn en de leeftijd van de kinderen zijn meestal al voldoende zijn om de diagnose te stellen. Soms kan de huis- of sportarts aanvullend onderzoek doen zoals het maken van een röntgenfoto, maar dit is meestal niet nodig.

Wat zijn de oorzaken?
Als deze botontwikkelingsafwijking aanwezig is bij kinderen die erg actief zijn en veel rennen en/of springen dan wordt de belasting van de achillespees vergroot. Deze constante trek van de achillespees aan de groeischijf kan leiden tot ontsteking en pijn ter plaatse.

Welke risicofactoren spelen een rol bij deze aandoening?
• Kinderen met verkorte hamstrings of kuitspieren hebben een groter risico doordat er hiermee vergrote trek op de aanhechting ontstaat;
• Het sporten op een harde ondergrond geeft eerder klachten doordat er minder demping is;
• Een afwijkende voetstand geeft een verhoogd risico voor deze aandoening. Een voet die te veel naar binnen zakt zorgt ervoor dat het hielbeen kantelt en er een extra trek ontstaat op de aanhechting van de achillespees wat de klachten verergert.

Wat zijn de klachten?
Er is sprake van pijn en drukpijn aan de achterzijde van het hielbeen. Ook kan er een geringe zwelling en roodheid ontstaan ter plaatse van de aanhechting van de achillespees aan het hielbeen. De hiel kan pijnlijk zijn bij aanraking. De pijnklachten verergeren tijdens lopen, rennen en springen ed.
Na rust of ’s morgens kan de hiel en voet pijnlijk en stijf aanvoelen.

Bij wie komt het voor?
In veel gevallen gaat het om kinderen die actief sporten (vooral voetballen). Waarom nu juist bij voetballer/voetbalsters? Deze sport heeft een paar verhoogde risicofactoren voor deze aandoening. Ten eerste heeft een voetbalschoen weinig tot geen demping. De meeste kinderen voetballen op kunstgras met gewone voetbalschoenen i.p.v. kunstgrasschoenen.
Ten tweede hebben kinderen die voetballen bijna allemaal (ver)korte hamstrings en kuitspieren. De aandoening komt meestal voor in het standbeen.

Wat is het verloop?
De ziekte van Sever Schinz heeft een gunstig spontaan verloop. Dat wil zeggen dat als het kind is uitgegroeid, de klachten vanzelf verdwijnen. Het duurt ongeveer twee tot drie jaar voordat de groeischijf vastgegroeid en verbeend is aan de hiel. Ondanks het gunstige verloop kunnen actief sportende kinderen toch erg veel last kunnen hebben van de klachten.

Wat kan helpen?
• Aanpassing van de schoenen zoals een verende, siliconen steunzool onder de hiel kan helpen de klachten te verminderen. Eventueel kan deze tijdelijk aangevuld worden met een (silicone) hakverhoging;
• Een voetbalschoen is voor gras prima, maar niet voor kunstgras. Een goede kunstgrasschoen is dus voor wedstrijden en trainingen op kunstgras een must;
• Het is soms wenselijk om de sportactiviteit te stoppen of te reduceren voor een bepaalde periode om zo de pijn en de ontsteking onder controle te krijgen;
• Het vermijden van blootsvoets lopen;
• Als de hiel geïrriteerd is, kan er ijstherapie toegepast worden;
• Het dagelijks (en op trainingen en wedstrijden) uitvoeren van rekoefeningen van de hamstrings en kuitspieren om de spieren te verlengen;
• Bij zeer hevige pijn kan worden overwogen om de voet kortdurend in te gipsen.